“ONTDEK HET NIEUWE VAN DE OUD-KATHOLIEKE KERK”
Wij zijn een oud-katholieke parochie. Niet ‘oud’ omdat het er ouderwets aan toegaat, maar omdat we ons oriënteren op de oude, ongedeelde kerk van het eerste millennium.
De kerk bestaat sinds de 7e eeuw, vanaf de tijd van de heilige Willibrordus de kerk in Nederland stichtte. Rond de 17e eeuw ontstond een conflict tussen een groep Utrechtse priesters, die de Cleresie werd genoemd, en het Vaticaan. In 1702 werd aartsbisschop Petrus Codde beschuldigd van ketterij en door de paus uit zijn ambt gezet. Na het overlijden van Codde in 1710 ontstond er rumoer over de mogelijke opvolging. De Utrechtse priesters kregen het gevoel dat het Vaticaan probeerde om de katholieken van Nederland op te stoken tegen de Republiek. Vasthoudend aan hun oude rechten als zelfbestuur en het kiezen van een eigen bisschop, besloten de priesters om Cornelius Steenoven tot aartsbisschop van Utrecht te benoemen in 1723. Dit tot grote onvrede van Rome, dat alle betrokkenen excommuniceerde. Zo ontstond een scheuring tussen de katholieken in Nederland. De Cleresie was een gemeenschap van katholieken met eigen priesters en parochies en bisschoppen, en vanaf 1853 kwamen daar andere, door Rome benoemde bisschoppen, naast. Toen leek de kerkscheuring helaas definitief.
In de 19e eeuw kwam het ook in het buitenland tot conflict met het Vaticaan. Eerst kondigde de paus in 1854 het dogma van de ‘Onbevlekte Ontvangenis van Maria’ af, dat inhoudt dat Maria zonder erfzonde ter wereld kwam. Omdat dit dogma niet in de bijbel is te vinden hadden heel wat katholieke theologen en geestelijken hier kritiek op. Toen in 1870 de onfeilbaarheid van de paus en zijn macht over collegabisschoppen (‘universele jurisdictieprimaat’) tot verplicht geloofsgoed werden verklaard, leidde de aanhoudende kritiek tot protestbewegingen onder rooms-katholieken in o.a. Duitsland, Zwitserland en het oude Oostenrijk-Tsjechië.
De protesterende theologen uit boven genoemde landen accepteerden de nieuwe ‘innovaties’ vanuit Rome niet. In plaats daarvan hielden zij vast aan de oude kerkelijke tradities en gingen zich organiseren in alternatieve kerkverbanden die zij de ‘oud-katholieke kerk’ (Altkatholische Kirche) gingen noemen. Door de overeenkomsten met de Utrechtse kerk ontstond er al snel contact met de Cleresie in Nederland. Dit leidde tot de Unie van Utrecht in 1889. Hier werd de Utrechtse Bisschopsverklaring opgesteld, met als doel om de eenheid en het kerkverband tussen de oud-katholieke kerken uit te drukken. In dat jaar werden ook de theologische beginselen van de Oudkatholieke Kerken vastgelegd en werden er afspraken gemaakt om kennis en arbeid uit te wisselen, ten behoeve van de kerkelijke gemeenschap.
Meer weten over de oud-katholieke kerk? Klik hier.
Alkmaar
De oud-katholieke parochie van de Heilige Laurentius te Alkmaar is relatief jong, ontstaan in 1949. Vanaf het begin zijn wij een echte regio-parochie, de parochianen komen uit de wijde omtrek; van Schagen tot aan Castricum. Sinds 1980 is de parochie gegroeid van zo’n 150 tot ongeveer 300 leden, en in 1993 zijn we dan ook van een kleine huiskerk aan de Emmastraat verhuisd naar het veel grotere kerkgebouw aan de Nassaulaan 43.
Dit kerkgebouw is in 1953 ontworpen door architect H. Tauber voor het Apostolisch genootschap maar werd later verbouwd tot gymzaal voor het Murmellius-gymnasium. Begin jaren 2000 is onze parochie bezig geweest met het herstel van een aantal oorspronkelijke kenmerken. Zo is het gehangen plafond door de verwijdering van het gymzaalplafond sinds mei 2009 weer zichtbaar. De toog is rondom aan de randen afgebogen wat een vloeiende overgang geeft van de wanden naar het plafond. De kromming van het plafond kan in vergelijking met de kromming van de aarde worden gebracht. De blauwe kleur, vergelijkbaar als die in 1953, en de groene achterwand, ook gerelateerd met de bouwtijd versterkt het hemeleffect. Verder heeft in 2008 het gebrandschilderde glas (1951) uit de vm. Oud-Katholieke parochie van Schiedam hier een nieuwe plaats in het interieur gekregen. Afgebeeld zijn Maria Magdalena en de Heilige Laurentius.
